Żółtaczka u noworodka to bardzo częsta sytuacja w pierwszych dniach życia maluszka – występuje u ponad połowy dzieci urodzonych w terminie i niemal u wszystkich wcześniaków. Choć dla świeżo upieczonych mam może być powodem do niepokoju, w większości przypadków jest to zjawisko fizjologiczne, które ustępuje samoistnie. Jakie są jednak przyczyny żółtaczki? Jak wpływa ona na moment wypisania dziecka ze szpitala? Jak w tej sytuacji najlepiej zadbać o maluszka?

Dlaczego żółtaczka u noworodków jest tak częsta?

Żółtaczka jest efektem podwyższonego poziomu bilirubiny – żółtego barwnika, powstającego w organizmie w wyniku rozpadu czerwonych krwinek. U dorosłych bilirubina przetwarzana jest przez wątrobę, a później wydalana z organizmu. U noworodków narządy wewnętrzne nie są jeszcze w pełni rozwinięte, dlatego proces ten przebiega wolniej, a bilirubina kumuluje się w organizmie, powodując charakterystyczne zabarwienie skóry.

Dobrą wiadomością jest to, że w większości przypadków żółtaczka u noworodków jest zupełnie naturalnym procesem, który mija samoistnie. Nazywamy ją żółtaczką fizjologiczną i zazwyczaj nie stanowi zagrożenia dla zdrowia maluszka

Jak rozpoznać żółtaczkę u noworodka?

Głównym objawem żółtaczki jest żółtawy kolor skóry i białek oczu. Zmiany te są najbardziej widoczne na twarzy i stopniowo mogą obejmować resztę ciała. Zdarza się, że żółtaczka początkowo dotyczy jedynie główki i klatki piersiowej, a w bardziej zaawansowanych przypadkach może obejmować całe ciało. Jeżeli zauważysz, że skóra dziecka zaczyna nabierać żółtawego odcienia, najpierw zwróć uwagę na białka oczu, które również mogą zmienić kolor.

Czy można określić, jak zaawansowana jest żółtaczka u noworodka? Normy bilirubiny są tu pomocnym narzędziem. Służy do tego tzw. schemat Kramera, zgodnie z którym wyróżnia się:

• 1 strefę – poziom bilirubiny w granicach 4–8 mg/dL (zażółcenie występuje od twarzy i szyi do ramion),
• 2 strefę – poziom bilirubiny w granicach 5–12 mg/dL (skóra jest zażółcona od górnej części ramion do pępka),
• 3 strefę – poziom bilirubiny w granicach 8–16 mg/dL (dalsze zażółcenie skóry od pępka do kolan),
• 4 strefę – poziom bilirubiny w granicach 11–18 mg/dL (zażółcenie sięga do stóp i do dłoni),
• 5 strefę – poziom bilirubiny powyżej 18 mg/dL – zażółcenie uwidacznia się także na dłoniach i stopach dziecka.

Są to wartości orientacyjne, natomiast dokładne stężenie bilirubiny sprawdza się za pomocą bilirubinometru. Przeważnie najwyższe stężenie bilirubiny można zaobserwować ok. 3 doby życia dziecka – wynosi wówczas około 13–15 mg/dL.

Leczenie żółtaczki u noworodka

Jak wspomnieliśmy już wcześniej, żółtaczka fizjologiczna nie wymaga żadnego specjalistycznego leczenia. Choć skóra maluszka może przyjąć żółtawy odcień, dziecko rozwija się prawidłowo, jest spokojne, je regularnie i nie ma innych objawów niepokoju.

Zdecydowanie rzadziej u noworodków występuje tzw. żółtaczka patologiczna, która stanowi efekt zaburzeń wątroby, konfliktu serologicznego czy też zaburzeń metabolicznych. Może ona wymagać leczenia poprzez fototerapię (wykorzystanie specjalnego światła rozkładającego nadmiar bilirubiny). 

Jeśli natomiast żółtaczka – także fizjologiczna – nie ustępuje lub nasila się, a maluszek wykazuje inne niepokojące objawy (np. niepokój czy nadmierną senność), może być konieczne dalsze leczenie lub badania. Wczesna diagnoza pozwala uniknąć ewentualnych powikłań.

Żółtaczka noworodka a wyjście ze szpitala

Wiele mam martwi się, czy dziecko może wyjść ze szpitala z żółtaczką. W przypadku żółtaczki fizjologicznej wypisanie przebiega standardowo – zazwyczaj po 2–3 dniach, jeśli maluszek jest w dobrym stanie, karmienie przebiega bez problemów, a poziom bilirubiny jest monitorowany.

Gdy żółtaczka jest bardziej zaawansowana lub stan dziecka budzi niepokój, lekarz może zalecić dalsze obserwowanie dziecka. Pamiętaj, że sytuacja w szpitalu jest monitorowana i, jeśli istnieje jakiekolwiek ryzyko, lekarz podejmie odpowiednie kroki, by twój maluszek był bezpieczny.

Żółtaczka – jak dbać o dziecko?

Najważniejszym wsparciem, jakie mama może dać swojemu maluszkowi, jest bliskość, ciepło i regularne karmienie. Karmienie piersią jest nie tylko najlepszym sposobem na zaspokojenie potrzeb maluszka, ale także wspomaga naturalny proces usuwania bilirubiny z organizmu.

Jeśli dziecko wymaga fototerapii, ważne jest, by zadbać o jego komfort – zapewniając odpowiednią temperaturę ciała, ochronę oczu przed światłem i pełną opiekę pielęgnacyjną.

Żółtaczka u noworodka jest zjawiskiem, które dotyczy wielu dzieci i zazwyczaj nie stanowi zagrożenia dla zdrowia maluszka. W większości przypadków jest to zjawisko przejściowe, które nie wymaga specjalistycznego leczenia. Warto jednak, aby każda mama miała świadomość, kiedy powinna skontaktować się z lekarzem, aby upewnić się, że wszystko przebiega prawidłowo.